Είναι γεγονός πως οι άνθρωποι ξεκινούν μια δραστηριότητα εκπαιδευτική, παρακινούμενοι από κάποιους λόγους. Οι λόγοι αυτοί μπορεί να είναι προσωπικοί ή να σχετίζονται με το γενικότερο πλαίσιο της εποχής. Τα κίνητρα είναι αυτά που ενεργοποιούν το άτομο και κατευθύνουν τις επιλογές του, σε όλες τις ηλικίες. Το ίδιο ισχύει και στην εκπαίδευση ενηλίκων (Sogunro, 2015). Άλλωστε, δεν αρκεί η εμπλοκή με κάποιο πρόγραμμα σπουδών, αλλά απαιτείται η επιτυχία σε αυτό. Χρειάζονται, λοιπόν, τόσο κίνητρα μαθησιακά όσο και κίνητρα εμπλοκής/συμμετοχής στη μαθησιακή διαδικασία. Τα κίνητρα μπορεί να είναι εσωτερικά (ένστικτα, ορμές, συναισθήματα και σκοποί) ή εξωτερικά (αμοιβές ή απωθητικά ερεθίσματα). Με κριτήριο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των ενηλίκων εκπαιδευόμενων υπάρχουν προϋποθέσεις για τη συμμετοχή τους σε εκπαιδευτικά προγράμματα, με κυριότερες τις ακόλουθες:
Ο εκπαιδευόμενος: Όπως αναλύθηκε και στην εισαγωγή της παρούσας εργασίας, η ίδια η φύση του εκπαιδευόμενου, τα κίνητρα του, οι δεξιότητες διαχείρισης της γνώσης, κ.ά., επηρεάζουν την συμμετοχή του στην εκπαίδευση. Συνεπώς, ο βαθμός ετοιμότητας, το γνωστικό, κοινωνικό και ψυχοσυναισθηματικό του επίπεδο, επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Σημαντικό ρόλο, ακόμη, παίζουν ο διαθέσιμος ελεύθερος χρόνος, η οικογενειακή και οικονομική του κατάσταση (σε περίπτωση εκπαιδευτικού «επί πληρωμή» προγράμματος) (Rubenson & Desjardins, 2009).
Το περιεχόμενο: Το περιεχόμενο να έχει σχέση με τα βιώματα των εκπαιδευόμενων με τρόπο τέτοιο που να αξιοποιούνται στη μαθησιακή διαδικασία (βιωματική μάθηση/μάθηση μέσω εμπειριών) (Clark & Rossiter, 2008).
Το Πρόγραμμα σπουδών: Επίσης, το πρόγραμμα σπουδών θα πρέπει να είναι πολύ καλά οργανωμένο και προσεγμένο, με ξεκάθαρους σκοπούς και στόχους γιατί ο ενήλικος μαθαίνει καλύτερα όταν κατανοεί τους στόχους του εκπαιδευτικού προγράμματος. Στην περίπτωση της ηλεκτρονικής μάθησης, θα πρέπει να υπάρχουν κατάλληλες και ενημερωμένες πλατφόρμες και κατάλληλο υλικό (μέσα οπτικά, ακουστικά και οπτικοακουστικά), σε επίπεδο προπαρασκευαστικό (Coryell & Chlup, 2007).
Η διδασκαλία: H διδασκαλία σε μια ομάδα ενηλίκων θα πρέπει να βασίζεται σε ομαδο-συνεργατικές εκπαιδευτικές μεθόδους, αφήνοντας περιθώρια αυτενέργειας στους συμμετέχοντες. Η γνώση θα πρέπει να παρέχεται τμηματικά και η ανατροφοδότηση να είναι σταδιακή (Boud & Falchikov, 2007).
Ο εκπαιδευτής: Ο ρόλος του οφείλει να είναι καθοδηγητικός και να οργανώνει τη διδασκαλία με τρόπο που να καλλιεργεί κλίμα εμπιστοσύνης στην ομάδα χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές, όπως το σπάσιμο πάγου, το παιχνίδι ρόλων, το παιδαγωγικό συμβόλαιο, κ.ά. Ακόμη, θα πρέπει να έχει επίγνωση των αναγκών των ενήλικων εκπαιδευόμενων κάνοντας εκπαιδευτική αξιολόγηση των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των αναγκών τους (επαγγελματικών, κοινωνικών ή άλλων). Παράλληλα, ο εκπαιδευτής αποτελεί το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα και τους εκπαιδευόμενους και οφείλει να είναι σε εγρήγορση ώστε αφενός οι στόχοι των εκπαιδευόμενων και οι απαιτήσεις από το πρόγραμμα να χαρακτηρίζονται από σαφήνεια και ρεαλισμό και αφετέρου να μη χαθεί το ενδιαφέρον σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο. Απαιτούνται, δηλαδή, εκτός των άλλων και δεξιότητες διαχείρισης τάξης, ειδικά όταν η εκπαίδευση αφορά ειδικές και ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.
Ο βαθμός εμπλοκής: Σύμφωνα με τον Rogers (2001), ο ενήλικος μαθαίνει όταν ενεργεί και εμπλέκεται στη διαδικασία εκπαίδευσης. Επομένως, χρειάζονται παιδαγωγικές τεχνικές που ευνοούν την ενεργητική συμμετοχή των εκπαιδευομένων, ενώ παράλληλα δίνουν την ευκαιρία για αυτενέργεια, ώστε στο τέλος της εκπαίδευσης, να διαθέτει όλα εκείνα τα μέσα και τις τεχνικές για να συνεχίσει μόνος του τη διαδικασία μάθησης (μαθαίνω πώς να μαθαίνω/metacognition) (Rubenson & Desjardins, 2009).
Το περιβάλλον μάθησης: Το περιβάλλον στη δια ζώσης εκπαίδευση των ενηλίκων μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία τους και τη διάθεση τους για το μάθημα. Ενδεικτικά παραδείγματα: Η θερμοκρασία ή ο φωτισμός της αίθουσας, η διάταξη της τάξης (μετωπική, διαγώνια, θεατρική, συνεργασίας, «Π» ή άλλη).
Οι εκπαιδευτικές πολιτικές σε διεθνές και κρατικό επίπεδο: Η αξία που δίνεται στη δια βίου εκπαίδευση, οι εκπαιδευτικές πολιτικές και οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι επηρεάζουν την ποιότητα των προγραμμάτων και κατά συνέπεια, τη συμμετοχή των ενηλίκων σε αυτά (Desjardins, Milana & Rubenson, 2006).
Το αποτέλεσμα του εκπαιδευτικού προγράμματος (Πιστοποίηση /αναγνώριση της εκπαίδευσης): Η προαγωγή ή η διατήρηση της θέσης εργασίας, η αύξηση των τυπικών προσόντων και των οικονομικών απολαβών, η πιο αποτελεσματική εργασία ή η εύρεση νέας εργασίας είναι κάποιοι από τους λόγους που επηρεάζουν το βαθμό εμπλοκής των ενηλίκων στην εκπαίδευση (Evans & Weale, 2013).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου